1. Tự luận là nền tảng của trắc nghiệm

Nhìn chung, cấu trúc đề trắc nghiệm thường bao gồm các phần sau:

+ Ngữ âm: trọng âm chính (Stress) và phương thức phát âm (Phonetics).

+ Từ vựng và ngữ pháp: dạng của từ (Word Formation), đại từ (Pronoun), giới từ (Preposition), từ nối (Conjunction), cụm động từ (Phrasal Verb), cách sử dụng từ (Word Choice/ Usage), các cấu trúc câu, từ/ngữ thực hiện chức năng giao tiếp (Speaking…).

+ Đọc hiểu: chọn câu trả lời về bài đọc; chọn từ hoặc cụm từ để hoàn thành bài văn.

+ Viết: chữa lỗi sai; hoàn thành câu bằng một mệnh đề hay một cụm từ; chọn một câu hoàn chỉnh từ những từ cho sẵn hay chọn câu gần nghĩa nhất với câu đã cho.

Thí sinh trao đổi bài sau khi thi xong môn tiếng Anh tại hội đồng thi Trường THPT Hùng Vương Q.5, TP.HCM, kỳ thi 2014 - Ảnh: Như Hùng

Học sinh nào có ý nghĩ rằng thi trắc nghiệm thì không cần phải luyện tập các bài tập tự luận sẽ là sai lầm lớn, bởi chính qua việc làm các bài tập tự luận như điền vào chỗ trống, cho dạng đúng của từ (Word Formation), chuyển câu (Transformation)… mà các em nắm được đúng các cấu trúc ngữ pháp, mở rộng và làm giàu được vốn từ của mình để có những lựa chọn chính xác, tránh được những cái “bẫy” trong bài thi trắc nghiệm.

Chính vì thế, lời khuyên đầu tiên là các em không nên ngại hoặc lười làm các bài ôn tập, củng cố theo hình thức tự luận, nhất là các em còn chưa vững. Dĩ nhiên, sau khi đã ôn tập khá vững vàng về các phần từ ngữ, cấu trúc chủ điểm rồi, các em có thể hoàn toàn yên tâm chuyển trọng tâm, dành nhiều thời gian hơn để rèn luyện trắc nghiệm. Bên cạnh đó, em nào nhận thấy mình còn chưa vững ở phần nào thì nên chú trọng ôn luyện kỹ phần đó hơn.

2. Ôn tập đầy đủ theo chương trình đã học

Trong chương trình tiếng Anh THPT,  học sinh được học và ôn tập theo chủ đề. Ví dụ như chủ đề về môi trường, thể thao, các em nên ôn tập hệ thống lại theo các chủ đề đó trong cả ba năm lớp 10, 11 và 12 để củng cố, tăng cường cho phần từ vựng cũng như có cái nhìn bao quát về các cấu trúc ngữ pháp, cụm từ, thành ngữ… thông qua các bài tập đã được sách giáo khoa cung cấp như phần Word Study, Language Focus, Consolidation. Phần phát âm (Pronuciation), học sinh nên xem lại toàn bộ các từ vựng ở phần Glossary.

3. Chú ý những lỗi ngữ pháp thường gặp, những điểm bản thân mình cho là mới lạ

Những cấu trúc ngữ pháp chủ đạo học sinh cần phải nắm vững vì hay gặp sai sót là: sự hòa hợp giữa chủ từ và động từ (Subject-verb Agreement), dạng và thì của động từ (Verb Forms and Tenses), câu điều kiện (Conditional Sentences), câu tường thuật (Reported Speech), các loại mệnh đề trạng ngữ (Adverbial Clauses), thể bị động (Passive Form), mệnh đề quan hệ (Relative Clauses), đảo ngữ (Inversion)…

Khi ôn tập cũng như trong quá trình làm bài tập, các em cần lưu ý và ghi chú cụ thể (có thể bằng cả ví dụ nếu cần thiết) những điểm ngữ pháp, những từ ngữ, thành ngữ nào mình học thêm được từ bài giảng hoặc bài tập.

Việc ghi chép nên thật cẩn thận sao cho dễ nhìn, dễ nhớ, dễ ôn tập lại để tiết kiệm thời gian và tăng tính hiệu quả. Chẳng hạn các em nên có một bảng hệ thống lại các giới từ đi kèm với các danh từ, động từ, tính từ thường gặp; các thành ngữ (Idioms), các cụm động từ (Phrasal Verbs) phổ biến; bảng cấu tạo từ (Word Formation) của các từ chủ điểm…

4. Văn ôn võ luyện là thượng sách

Thành ngữ tiếng Anh có câu: Practice makes perfect. Quả đúng như vậy, không thể nói đến chuyện có thành tích cao mà không có việc chăm chỉ luyện tập. Nếu muốn đạt điểm cao, không gì hơn là chính các em phải tự lên kế hoạch tự ôn luyện cho mình một cách nghiêm túc và phải làm đúng kế hoạch.

Hiện tại các em có thể tìm được khá dễ dàng nhiều nguồn bài tập để luyện tập thêm bao gồm cả tự luận và trắc nghiệm tại các nhà sách, các trang mạng... Tùy theo nhu cầu và trình độ của mình, các em có thể tìm được rất nhiều các dạng bài tập phù hợp để ôn luyện về từ vựng, cấu trúc ngữ pháp, đọc hiểu… các đề thi thử tốt nghiệp, đại học và cao đẳng.

Các em nên chủ động tìm hiểu để lựa chọn hoặc tham khảo ý kiến giáo viên bộ môn tiếng Anh của mình để được hướng dẫn thêm.

5. Muốn biết phải hỏi, muốn giỏi phải học, luôn luôn học hỏi

Hầu hết sách bài tập ôn luyện đều có sẵn đáp án, các em nên tự làm rồi sau đó đối chiếu với đáp án. Đừng ngại nếu phải lật đi lật lại để xem lại một phần ngữ pháp, từ vựng, phải tra cứu qua từ điển hay hỏi bài từ bạn bè, thầy, cô. Cái gì không hiểu nên tranh thủ hỏi ngay, nếu không mình sẽ không bao giờ hiểu rõ và an tâm về vấn đề đó.

Điều này cũng đúng với việc thực hành các bài tập trên các trang mạng. Hãy đánh dấu những phần không hiểu, những phần mình còn làm sai và hỏi ngay thầy, cô hoặc bạn bè nếu bản thân không thể tự giải đáp được.

6. Rèn luyện kỹ năng làm bài trắc nghiệm

Hình thức thi trắc nghiệm thật sự là một cuộc đua về thời gian nên các em không nên dừng lại quá lâu ở bất cứ câu hỏi nào.

Trước khi đặt bút làm bài, các em nên đọc kỹ đề bài để có định hướng sơ khởi về độ khó, những phần có thể làm được ngay trong khả năng của mình (thường là các câu ở phần từ vụng và ngữ pháp), những phần mình sẽ phải tốn nhiều thời gian hơn như phần đọc hiểu (Reading), phần viết lại câu…

Với những câu không biết chắc đáp án chính xác, nên dùng phương pháp loại trừ để loại bỏ càng nhiều phương án sai càng tốt. Không nên mất nhiều thời gian vào những câu hỏi mình không rõ.

Tuyệt đối không nên để trống một câu nào. Kể cả với những câu không thể trả lời được cũng nên đánh dấu vào một trong các phương án, bởi nếu may mắn các em có thể trả lời đúng, còn để trống thì câu đó chắc chắn bị mất điểm.

Ở đây, hơn ai hết chính các em nên tập luyện trước bằng nhiều bài thi thử có canh thời gian chính xác để tự mình trải nghiệm xem phần nào mình hay mất thời gian nhất, phần nào mình làm hiệu quả nhất với thời lượng đề thi cho phép để rút kinh nghiệm, quen dần với áp lực thời gian khi làm bài thi chính thức.

Ở phần đọc hiểu, học sinh nên luyện tập thật nhiều để quen với các dạng câu hỏi thường ra như câu hỏi về ý chính (Reading for main ideas), câu hỏi về các sự kiện chi tiết, cụ thể (Reading for details), câu hỏi suy luận (Reading for Inferences), câu hỏi về ngữ nghĩa của từ ngữ trong bài đọc (Guessing Vocabulary from the context)…